Toygun ATİLLA yazdı
KUTLAMA HAZIRLIKLARI KANUNLA KABUL EDİLDİ
1933 yılı başlarında Cumhuriyet Halk Fırkası idaresi onuncu yıl kutlamaları için hazırlıklara başladı.
Cumhuriyet’in onuncu yıl dönümü kutlama kanunu olarak anılan 12 maddeden oluşan 2305 sayılı kanun, 11 Haziran 1933’te kabul edildi.
CUMHURİYET GÜNEŞİ BÜTÜN MEMLEKETİ ISITACAK
“Yapılacak işler Türkiye’de on yıl önce doğan Cumhuriyet güneşinin sıcaklığı ile bütün memleketi ısıtacak ve on yıllık Cumhuriyet devrinin vatana getirdiği ve getireceği en yüksek saadetin heyecanını herkese duyuracak bir şekil ve kıymette olmalıdır. Bunun için yapılacak işler büyük hacimde sesli, hareketli, renkli, fikirli, manalı ve hesaplı olmak elzemdir”.
10. yıl kutlamalarının mottosunu bu sözler ifade ediyordu.
KUTLAMA BÜTÇESİ: 166 BİN LİRA
Komiteler hızla oluşturuldu, kutlama tahsisatı olarak 166.000 TL ayrıldı.
Bayrama özel posta pulu, sigara paketleri ve diğer inhisar maddelerine konulacak resim ve dövizler kararlaştırılmış, şenlik fişekleri temin edildi.
Ticaret ve sanayi odalarından bülten çıkarmaları istendi. Milli cemiyet ve bankalardan yardım talep edildi. Bu paralarla köylere 22 bin büyük, 1 milyon küçük bayrak ve 600 fırka bayrağı gönderildi.
25 farklı türde 200 bin adet afiş basıldı, Ankara elektrik şirketi, ücretsiz olarak fırka, hisar, abide ve şose heykeli önünde tezyinat yapma kararı alındı.
HERŞEY EN İNCE AYRINTISINA KADAR HAZIRLANDI
Yüksek Komite, 29 Temmuz 1933’te komitelere gönderdiği talimatta bütün hazırlıkları en ince ayrıntısına kadar tespit etmiştir. Talimata göre bayram büyük hacimde yapılacak, kutlama sesli, hareketli, ziyalı ve manalı olacaktı.
En az bir buçuk milyon vatandaşın sokaklarda ve meydanlarda bayrama iştirak etmeleri, radyoda ve diğer yerlerde en az bin konferans verilmesi ve beş yüz kadar temsil yapılması kararlaştırıldı.
TÖREN ALANINA CUMHURİYET MEYDANI VERİLDİ
Tören her yerleşim yerinin nüfusunun en az onda birinin katılımıyla, mümkün olduğunca en çok katılımın sağlanabileceği yerde yapılacak, bundan sonra buraya Cumhuriyet Meydanı adı verildi.
TEMSİLLER DÜZENLENDİ
Kutlamalarda temsillere özel bir önem verildi. Bayramda temsil edilmek üzere dokuz adet oyun belirlendi.
Sönmeyen Ateş (Nahit Sırrı), İnkılap Çocukları (Yaşar Nabi), Kahraman (Faruk Nafiz), Mavi Yıldırım, Yarım Osman (Aka Gündüz), Şeriye Mahkemesinde (İ.Refik-Ahmet Nuri), On Yılın Destanı (Halit Fahri), İstiklal (Reşat Nuri) ve Uyanış (Kazım Nami) adlı oyunlarda Cumhuriyet öncesi dönemin olumsuzluklarına karşın yeni rejimle birlikte hayata geçirilmeye çalışılan değerlerin üstünlüğü ve bu değerlerin benimsenmesi gerektiği vurgulandı.
10.NCU YIL MARŞINI CEMAL REŞİT BEY BESTELEDİ
Faruk Nafiz ve Behçet Kemal Bey’lerin şiirlerinin bazı kısımları birleştirilerek Onuncu Yıl Marşı olarak kabul edildi. 10’ncu Yıl Marşı Cemal Reşit Bey tarafından bestelendi.
RÜŞVETÇİLERE, KAÇAKÇILIKÇILARA VE HAİNLERE AF YOK
Cumhuriyet’in onuncu yıldönümü nedeniyle zimmet, rüşvet, kaçakçılık suçlarıyla, 150’likleri kapsamayan bir Af Kanunu çıkarılmış ve hapishanelerdeki çok sayıda hükümlü serbest bırakıldı.
CUMHURİYETİN 10.YILI BÖYLE KUTLANDI
Şimdi gelelim o güne…
29 Ekim 1933
Cumhuriyetin 10’ncı yılı…
Ankara’da yapılacak törenler için 29 Ekim sabahı saat 9’da halk tören alanını dolduruldu.
Ttörene dış ülkelerden Mareşal Varoşilof Başkanlığında bir Sovyet heyeti, Yunanistan adına Hava Kuvvetleri Komutanı General Adamides, Almanya adına Moskova Büyükelçisi Her Nadalny, Bulgaristan adına Maarif Nazırı Boyaciyef ve General Narkaf, Romanya adına Ayan Meclisi üyeleri Ahmet Taşçı ve Mustafa Beylerle, Silistre Müftüsü Hafız Rıfat Efendi yabancı temsilci olarak katıldı.
Mustafa Kemal Atatürk 09.15’te TBMM’ne geldi. Yabancı diplomatları kabul ederek onların tebrik mesajlarını kabul ettikten sonra bir konuşma yaptı.
Daha sonra Cumhuriyet Meydanı adı verilen tören alanına geçerek halkı ve tören kıtalarını selamlayarak, coşkun sevinç gösterileri ile karşılandı.
Tören, radyodan İstiklal Marşı’nın okunmasıyla başladı.
Önce Mustafa Kemal Atatürk’ün tarihi Onuncu Yıl Nutku’nu söylemesinin ardından halk tarafından Onuncu Yıl Marşı söylendi.
Daha sonra geçit resmi başlamış, resmi görevlilerin ardından halk geçit resmine katılmış, saat 10’da başlayan tören 14.30’da tamamlanmıştı.
Gündüz halkın yoğun katılımıyla gerçekleşen tören, akşam düzenlenen fener alayı ile aynı coşkuyla devam etti.
CHF’nın Ankara Palas, Halkevi ve Orduevi’nde verdiği Cumhuriyet balolarına yabancı heyetler de dâhil çok sayıda kişi katıldı.
patronlardunyasi.com
